De tweedaagse opleiding die wordt aangeboden door De Weg Wijzer bestaat uit een weloverwogen afwisseling tussen theoretische vorming, ervaringsgerichte exploratie, praktijkanalyse en oefening aan de hand van rollenspelen en interactieve werkvormen.
De deelnemers worden onder deskundige begeleiding gecoacht in het doorgronden van de zeer diverse impact van emotioneel schokkende en potentieel traumatische ervaringen. Het inschatten en duiden van de onmiddellijke en acute verschijnselen van traumatogene stress en het doorvoeren van een preliminaire psycho-emotionele triage na schokkende interventies behoren tot de kernpunten van dit praktijkgerichte traject. Toch zullen ervaringen in een breder kader geplaatst worden; het CRASH model (DE SOIR, 2002) leert hulpverleners en beleidsverantwoordelijken voor de uitbouw van psychosociale begeleiding een psychologische triage opmaken op basis van de dimensies ‘type gebeurtenis’ (traumatogeen, depressogeen of exhaustogeen), ‘type getroffene’ (primair, secundair, tertiair) en ‘type preventie’ (primair, secundair, tertiair). Dit betekent dat naast de processen van schok- en traumaverwerking ook de verwerking van zowel acute als chronische verliezen en levensbedreigende diagnoses aan bod zullen komen.
De theorie en casuïstiek moet de deelnemers in staat stellen om opvang en begeleiding op maat uit te werken voor hun organisatie.
Tijdens deze opleiding zal ook een bijzondere aandacht uitgaan naar de aspecten van de crisiscommunicatie en het crisisbeheer in het algemeen.
Volgende thema’s zullen gedurende de twee eerste opleidingsdagen aan bod komen :
Dag 1: Modellen en verbalisatietechnieken voor opvang van personeel na ingrijpende gebeurtenissen.
Dag 2: Oefeningen in acute psychologische opvang, psychologische stabilisatie, emotionele ventilatie en collectieve psychologische debriefing
Acute opvang staat voor de psychologische opvang onmiddellijk volgend op de emotioneel schokkende of traumatogene gebeurtenis.
Uitgestelde opvang staat voor het geheel van gesprekken en contacten (individueel of in groepsverband) in de dagen en weken volgend op de ingrijpende interventie; o.a. de vroegere psychologische debriefing of critical incident stress debriefing.
Het geheel wordt geduid als emotioneel verliesbeheer na traumatogene, depressogene of exhaustogene ervaringen.
De primaire operationele doelstellingen voor dit traject kunnen als volgt worden geformuleerd:
• De deelnemers kunnen de verschillende soorten slachtoffers betrokken bij een bepaalde ingrijpende interventie opdelen in primaire, secundaire en tertiaire slachtoffers in functie van de ondergane (potentieel traumatiserende) impact.
• De deelnemers kunnen de verschillende tijdstippen van een ingrijpende interventie of gebeurtenis benoemen en de verschillende vormen van opvang inhoudelijk duiden. Ze kunnen hierbij, teruggrijpend naar technieken voor psychologische defusing en debriefing, de kernelementen van elk soort interventie toelichten en de opportuniteit ervan naar een bepaalde categorie slachtoffers wikken en wegen.
• De deelnemers kunnen chronologisch de verschillende opvangvormen, zoals one-on-one gesprekken, demobilisation, defusing en (critical incident stress) debriefing – benoemen en uitleggen.
• De deelnemers kunnen de verschillen benoemen tussen depressogene (uiterst droevige), traumatogene (levensbedreigende) en exhaustogene (uitputtende) gebeurtenissen en uitleggen welke invloed er van deze verschillen uitgaat in de richting van de aan te bieden opvang op basis van de respectievelijke doorwerkings-processen. Deze verschillende soorten gebeurtenissen geven aanleiding tot diverse steuninterventies: de sessies voor psychologische stabilisatie, emotionele ventilatie of recuperatie.
De secundaire operationele doelstellingen voor dit traject kunnen als volgt worden geformuleerd:
• De deelnemers kunnen een onmiddellijk post-impact gesprek voeren aan de hand van vier à vijf basisvragen : wat heb je tijdens de interventie gedaan (kunnen doen)? hoe ging dat volgens jou? met welke problemen werd je gedurende deze interventie geconfronteerd? hoe gaat het nu met je? vind je het nodig in de komende dagen nog eens op deze interventie terug te komen a.d.h.v. 1) een psychologische en/ of emotionele ventilatie debriefing; en/of, 2) een technisch-operationele debriefing.
• De deelnemers leren in een praktijksituatie het verschil tussen een emotioneel ventilatiegesprek, een recuperatiegesprek en een psychologisch stabilisatiegesprek.
• De deelnemers herkennen de interventies waarvoor ze beroep moeten doen op externe hulp en kennen de wettelijke voorzieningen zoals ze voorzien zijn in de psychosociale hulpverlening aan slachtoffers van rampen.
VOORSTELLEN PROGRAMMA OPLEIDING in 2 dagen
Voorstel 1:
DAG 1
09.00 – 10.30 : deel 1
10.30 – 11.00 : pauze
11.00 – 12.30 : deel 2
12.30 – 14.00 : lunch
14.00 – 17.30 : deel 3 met korte pauze
Deel 1:
Ervaringsgerichte kennismaking (deelnemers kennen elkaar dus op deze manier leren ze elkaar vanuit een andere invalshoek kennen) en rondgang in de groep: peiling naar vormingsprioriteiten en belangrijke persoonlijke vragen uit de praktijk gegrepen – opstellen van ‘vormingscontract’ op basis van persoonlijke werkpunten.
Ervaringsgerichte exploratie van ingrijpende, emotioneel schokkende, depressogene of traumatogene gebeurtenissen: wat is traumatogeen? wat is depressogeen? interacties tussen verlies- en schokervaringen?
Introductie van de matrix van de psychosociale crisisopvang in de context van het CRASH model: een globaal referentiekader voor de psychologische hulp tijdens, onmiddellijk na en lang na een traumatogene gebeurtenis.
Mechanismen voor acute schokverwerking – Stadia van traumatisering: een dierlijke trauma- & dissociatiemodel – Integratieve visie op de diagnostiek van psychologische trauma’s.
Deel 2:
Theoretische verkenning van werkmodellen tegen de achtergrond van het Critical Incident Stress Management model.
Terminologie: (critical incident) stress, (psycho)trauma, burn-out, burn-in, ASD/PTSD, critical incident (stress management), critical incident stress debriefing, defusing, demobilisation
Deel 3:
Praktijkanalyse en lessons learned aan de hand van reële voorbeelden op de werkvloer.
Aspecten van de psychosociale begeleiding van collega’s.
DAG 2
09.00 – 10.30 : deel 1
10.30 – 11.00 : pauze
11.00 – 12.30 : deel 2
12.30 – 14.00 : lunch
14.00 – 17.30 : deel 3 met korte pauze
Deel 1:
Theoretische verkenning van verschillende stappen in het proces van psychologische traumatisering. Grondingstechnieken voor geschokte slachtoffers.
Bespreking en discussie in groep: analyse van recente traumatogene gebeurtenissen in individueel of collectief verband
Deel 2:
Verbalisatietechnieken: emotionele ventilatie, herstel en recuperatie, stabilisatie, psychologische debriefing.
Deel 3:
Oefeningen in groepjes.
Evaluatie en nabespreking.
Voorstel 2 : residentiële training
DAG 1
09.30 – 10.30 : aankomst – koffie/thee – registratie en installatie in de kamers
10.30 – 12.00 : deel 1
12.00 – 13.30 : lunch
13.30 – 15.00 : deel 2
15.00 – 15.30 : pauze
15.30 – 18.30 : deel 3 met korte pauze
18.30 – 20.30 : avondmaal en wandel- & reflectiepauze
20.30 – 22.00 : deel 4
Deel 1:
Ervaringsgerichte kennismaking (deelnemers kennen elkaar dus op deze manier leren ze elkaar vanuit een andere invalshoek kennen) en rondgang in de groep: peiling naar vormingsprioriteiten en belangrijke persoonlijke vragen uit de praktijk gegrepen – opstellen van ‘vormingscontract’ op basis van persoonlijke werkpunten.
Ervaringsgerichte exploratie van ingrijpende, emotioneel schokkende, depressogene of traumatogene gebeurtenissen: wat is traumatogeen? wat is depressogeen? interacties tussen verlies- en schokervaringen?
Introductie van de matrix van de psychosociale crisisopvang in de context van het CRASH model: een globaal referentiekader voor de psychologische hulp tijdens, onmiddellijk na en lang na een traumatogene gebeurtenis.
Mechanismen voor acute schokverwerking – Stadia van traumatisering: een dierlijke trauma- & dissociatiemodel – Integratieve visie op de diagnostiek van psychologische trauma’s
Deel 2:
Theoretische verkenning van werkmodellen tegen de achtergrond van het Critical Incident Stress Management model.
Terminologie: stress, (psycho)trauma, burn-out, burn-in, PTSD, critical incident, etc.
Deel 3:
Praktijkanalyse en lessons learned aan de hand van reële voorbeelden op de werkvloer.
Aspecten van de psychosociale begeleiding van collega’s.
Deel 4:
Bespreking en discussie in groep: analyse van recente traumatogene gebeurtenissen in individueel of collectief verband.
DAG 2
07.45 – 08.15 : geleide meditatie
08.15 – 09.00 : ontbijt
09.00 – 10.30 : deel 1
10.30 – 11.00 : pauze
11.00 – 12.30 : deel 2
12.30 – 14.00 : lunch
14.00 – 16.30 : deel 3
16.30 – 17.00 : evaluatie en nabespreking.
Deel 1:
Theoretische verkenning van verschillende stappen in het proces van psychologische traumatisering.
Grondingstechnieken voor geschokte slachtoffers.
Deel 2:
Verbalisatietechnieken: emotionele ventilatie, herstel en recuperatie, stabilisatie, psychologische debriefing.
Deel 3:
Oefeningen in groepjes.
Praktisch
Trainer : Erik De Soir – De Weg Wijzer
Locatie : te bepalen door organisator
Tarief : € 1375/dag
Mogelijkheid tot groepssupervisie achteraf : (tenminste 3u) € 150/u + terugbetaling transportkosten
Geschreven leidraad bij de opleiding: het boek ‘Een heel klein beetje oorlog… Omgaan met traumatische ervaringen’ – Erik De Soir – Lannoo (2006) en facultatief ‘Stress en trauma bij de politie’ – Erik De Soir, Patrick Van den Steene en Frédéric Daubechies – Maklu Uitgevers (2007) en ‘Redders in nood. Opvang van mensen in crisis’ – Erik de Soir – Lannoo Campus (2011).
Voor bijkomende inlichtingen, neem contact op.
Deze opleiding werd eerder ook al gegeven voor de oprichting van (onder andere) stressteams aan de leden van brandweer- en hulpdiensten in België (Fire Stress Team, Appui Psychologique aux Intervenants Liège & Jurbise), Frankrijk (Unités de Support Psychologique/SDIS), Luxemburg (Groupe de Support Psychologique), Zwitserland (Neuchatel, Lausanne, Genève), TUI Belgium, GZA Ziekenhuizen (Team Support Plan), OPZ Geel, ZNA Ziekenhuizen, Europaziekenhuizen Brussel (STEAM), ASZ Aalst, AZ Nikolaas, UZ Jette, NMBS & BE Rail (Buddysysteem), Dienst Vreemdelingenzaken (First Assistance & Support Team), Commissariaat Generaal voor Vluchtelingen en Staatlozen (Crisis Interventie Cel), PZ Arro Ieper – PZ Hazodi – PZ Vlas – PZ Aalst – Polbru (COP teams) – PZ Oostende, Vlaams Centrum voor Hulpverlening (haven Antwerpen/Zeebrugge), NMBS & BE Rail (Buddysysteem/API), TUC Rail, Nederland (leden van BOT/COT van de Veiligheidsregio Rotterdam-Roermond, Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland, Veiligheidsregio Hagelanden, Veiligheidsregio Twente)